Trudność: (1)

Długość rzeki 239 km / szlaku 233 km

Na północny wschód od Miastka, poprzez Równinę Charzykowską, Bory Tucholskie, Dolinę Brdy, aż po Kotlinę Toruńską toczy swe wody jeden z najciekawszych, jak również najbardziej urozmaiconych szlaków kajakowych w Polsce. Na swojej drodze przepływa przez liczne jeziora charakteryzujące się czystą wodą i różnorodnymi brzegami, zbiera wodę z 43 rzek, aby po połączeniu z Kanałem Bydgoskim ujść do Wisły.  Spływy Brdą popularne są w rożnych konfiguracjach, czyli jednodniowe, kilkudniowe lub nawet dwutygodniowa wyprawa. Brda doskonale nadaje się na spływy z dziećmi lub dla początkujących, a także zaawansowanych – wszystkich zachwyci pięknem otaczającego krajobrazu. Można również połączyć przygodę na Brdzie pierwsze dni płynąc jej dopływami np. Chociną lub Zbrzycą.

Odcinki dzienne proponowane na spływy jednodniowe lub ciąg wielodniowej wyprawy:

Dzień 1 (Świeszyno – Stara Brda 11km ok. 4-6 godzin)

Dzień 2 (Stara Brda – Nowa Brda 14km ok. 5-6 godzin)

Dzień 3 (Nowa Brda – Rzewnica 18km ok. 5-7 godzin)

Dzień 4 (Rzewnica – Sąpolno 19km ok. 5-7 godzin)

Dzień 5 (Sąpolno – Swornegacie 18 km ok. 6 godzin)

Dzień 6 (Swornegacie – Mylof 21km ok. 6-7 godzin)

Dzień 7 (Mylof – Brda 18km ok. 5-6 godzin)

Dzień 8 (Brda – Gołąbek 19km ok. 5-6 godzin)

Dzień 9 (Gołąbek – Świt 15 km ok. 4-5 godzin)

Dzień 10 (Świt – Gostycyn-Nogawica 11 km ok. 3 – 4 godzin)

Dzień 1 (Świeszyno – Stara Brda 11km ok. 4-6 godzin)

Spływ rozpoczynamy w Świeszynie, na odnowionej przystani wodnej i kąpielisku (233km), nad Jeziorem Pietrzykowskim (zwane też Głębokim). Mamy możliwość przyjazdu tutaj dzień przed rozpoczęciem spływu i spędzenia pierwszej nocy pod namiotem. Owe jezioro jest raczej płytkie, porośnięte roślinnością bagienną. Po wpłynięciu na rzekę czekają na nas przeszkody w postaci zwalonych drzew, kamieni i wypłyceń. Po drodze mijamy osadę Trzyniec (227 km). Kontynuujemy do pierwszej krótkiej przenoski przy stawach rybnych w Starej Brdzie (222 km). Kilkadziesiąt metrów dalej do dyspozycji kajakarzy pole namiotowe z wiatą na ognisko, toi – toiem, bezpośrednio na brzegu z zacienionymi miejscami. Ten jedenasto kilometrowy odcinek jest dosyć wymagający, ze względu na okresowe niskie stany wody.

Dzień 2 (Stara Brda – Nowa Brda 14km ok. 5-6 godzin)

Stara Brda (222km) – większość spływów rozpoczyna się właśnie z tego miejsca, ze względu na wystarczający poziom wody w rzece. Płyniemy wśród dziewiczej przyrody – na meandrującej Brdzie napotykamy zwalone drzewa, głazy, które mijamy bez większych trudności. Przepływamy przez osadę Żołna (215km ), a kawałek dalej obok leśnictwa (213km), gdzie możemy skorzystać z pola biwakowego. Rzeka na tym odcinku nie przekracza 1 metra głębokości. Dopływamy do osady Nowa Brda (208km), gdzie na łączce za nieczynnym mostem kolejowym znajduje się miejsce na biwak (wiaty, toi-toi, miejsce na ognisko).

Dzień 3 (Nowa Brda – Rzewnica 18km ok. 5-7 godzin)

Nowa Brda (208km) – za osadą rzeka zwęża się, płynąc wśród zarośniętych brzegów. Po połączeniu z Modrą zauważalny jest wyższy stan wody. Na 202 km mijamy kolejne leśne pole biwakowe w Folbrychcie, za którym zaczyna się przełomowy odcinek Brdy – Rezerwat Przytoń. Powstał on w 1984 roku w celu ochrony połaci buczyny oraz rzadkich gatunków roślin np. marzanki wonnej, bluszczu pospolitego. Odcinek ten urzeka swoim krajobrazem i walorami przyrodniczymi. Uważany jest za najpiękniejszy fragment Brdy. Przepływamy obok ujścia rzeki Rudej, a następnie obok Rezerwatu Osiedle Kormoranów (197km). Po wypłynięciu z lasu Brda ma wygląd wąskiego jeziora. Przepływamy pod mostem drogowym na trasie z Przechlewa do Rzeczenicy – Dolinka – (195km), gdzie możemy zakończyć spływ lub kontynuować do pola biwakowego w Rzewnicy (190km) na prawym brzegu Jeziora Szczytno.

Dzień 4 (Rzewnica – Sąpolno 19km ok. 5-7 godzin)

Rzewnica (190km) – po rozpoczętym ciągu trzech jezior – Szczytno, Szczycienko, Końskie mijamy most łączący osady Szczytno i Zawada (185km) i dopływamy do ujścia Jeziora Końskiego, gdzie znajduje się przechlewski ośrodek OKSiR z polem biwakowym (182km). Przy wietrznej pogodzie na powyższym odcinku możemy zmierzyć się z dużymi falami. Po przepłynięciu jezior Brda wpływa w koryto rzeki o leniwym nurcie, gdzie na brzegach przeważają pola i łąki. Mijamy most drogowy między wsiami Jemielno i Płaszczyca (176km), następnie most kolejowy (171,5km), aby z lewej strony przepłynąć ujście Lipczynki (171km) i po 300 metrach dopłynąć na pole biwakowe we wsi Sąpolno (171km).

Dzień 5 (Sąpolno – Swornegacie 18 km ok. 6 godzin)

Od Sąpolna do Jeziora Charzykowskiego Brda płynie niezmiennym, raczej leniwym nurtem. Po 6 kilometrach wiosłowania, tuz za mostem w Ciecholewach (165km) wpływamy w leśne ostępy i krajobraz zmienia się na bardziej urozmaicony niż dotychczas. Po opuszczeniu lasu czeka nas krotka przeprawa fragmentem Jeziora Charzykowskiego. Na przeciwległym brzegu usytuowane są ośrodki wypoczynkowe – Bachorze, Funka, Charzykowy (bardzo popularna miejscowość turystyczna, znana w całej Polsce, jako kolebka żeglarstwa). Ze względu na zmienność warunków, a w szczególności powstawania niebezpiecznej fali, nie polecamy płynięcia do wyżej wymienionych miejscowości przez środek jeziora. Jeśli jednak zaplanowaliśmy tam nocleg radzimy, aby trzymać się w bezpiecznej odległości od brzegu. Wiosłujemy z lewej strony jeziora w kierunku wsi Małe Swornegacie (157,5km), gdzie możemy zaparkować na plaży, pożywić się w restauracji i obejrzeć most zwodzony. Następnie wpływamy w obszar jeziora Długiego, które przypomina bardziej rozlaną rzekę. Akwen objęty jest ochroną programu „Natura 2000” – zakazuje między innymi używania silników motorowych oraz nieuzasadnionej ingerencji na lądzie wokół. Przed przesmykiem na kolejne jezioro możliwość biwakowania na polu namiotowym „Wigwam” (155km) w osadzie Kokoszka. Do dyspozycji turystów toalety, prysznice, boisko do siatkówki, wiaty, miejsca na ognisko oraz możliwość wynajęcia Wigwamu nieopodal. Wszystko to w otoczeniu pięknej przyrody i ciszy. Tuż za polem namiotowym wpływamy na Jezioro Karsińskie. Z lewej strony wpada dopływ Chocina (znany i uczęszczany szlak kajakowy, często wybierany na spływy jednodniowe). „Karsin”, bo tak nazywany jest przez miejscowych, bywa często nieposkromiony i wymaga od kajakarzy pokory – zalecamy płynąć w bezpiecznej odległości od lewego brzegu (niejednego wodniaka zaskoczyła już fala). Po około godzinie dopływamy do miejscowości Swornegacie, gdzie tuż za mostem drogowym (ok. 50 metrów) po prawej stronie znajduje się nasza przystań, a zarazem baza i darmowy parking. W miejscowości sklepy, restauracje, Kaszubski Dom Rękodzieła (polecamy odwiedziny i nabycie „Gaci Swornych” ).

Dzień 6 (Swornegacie – Mylof 21km ok. 6-7 godzin)

Spływ kontynuujemy łącznikiem rzecznym do następnego Jeziora Witoczno (150km), które pokonujemy wzdłuż prawego brzegu. Wpada tutaj dopływ Zbrzyca – malowniczy rzeczno – jeziorny szlak kajakowy. W osadzie Kamionka wpływamy w wąwóz, którym Brda prowadzi do Jeziora Małołąckiego (tutaj można skręcić w przepiękne jezioro Płęsno na kąpiel w niesamowicie czystej i przejrzystej wodzie), następnie Łąckiego, aby pod mostem w Drzewiczu (144km) połączyć się z jeziorem Dybrzk (radzimy płynąć lewą stroną jeziora). Na końcu zbiornika przy przewężeniu można zatrzymać się na polu namiotowym w Czernicy (140km) – bieżąca woda, prąd, toalety. Z Czernicy wypływamy na Jezioro Kosobudno. Nurt jest tutaj niemalże niewyczuwalny. Dopływamy do mostu kolejowego, a później drogowego niedaleko wsi Męcikał (136km). Za drugim mostem kontynuujemy na Jeziorze Zapora. Jest to sztuczny zbiornik powstały wskutek wybudowania hydroelektrowni w Mylofie (129km), gdzie czeka nas druga na szlaku, tym razem 200 metrowa przenoska. Dla ułatwienia możemy wypożyczyć wózek w pobliskim leśnictwie. Wraz z tamą kończy się ciąg pięknych, lecz czasami uciążliwych jezior w środkowym odcinku Brdy. W nagrodę możemy zjeść pysznego pstrąga w pobliskiej smażalni ryb, aby nabrać siły na dalsze wiosłowanie. W Mylofie swój początek bierze hydrotechniczny majstersztyk – Wielki Kanał Brdy – zbudowany w 1849 roku przez Prusaków, z akweduktami i przepustami dla lokalnych dopływów (najsłynniejszy akwedukt w Fojutowie nad Czerską Strugą). Stanowi on alternatywę dla głównego koryta rzeki, a szczególnie polecany jest dla spływów z dziećmi, jako że głębokość to maksymalnie 1-1,5 metra, a nurt jest praktycznie niezauważalny.  Zatrzymujemy się na noc na polu namiotowym tuż przed zaporą na prawym brzegu. Do dyspozycji wiaty, miejsca na ognisko, a u leśniczego toalety i prysznice.

Dzień 7 (Mylof – Brda 18km ok. 5-6 godzin)

Za przenoską nurt w rzece przyspiesza. Wiosłujemy, a bardziej kontrolujemy kierunek w którym płynie kajak, co pozwala na prawdziwy relaks i zachwycanie się pięknem otaczającej przyrody. W otoczeniu wysokich, zalesionych starodrzewem brzegów, docieramy do mostu w miejscowości Rytel (bary, sklepy) na 121.5 km szlaku, po kilkuset metrach można zaparkować na polu biwakowym po lewej stronie. Jest tutaj możliwość rozpalenia ogniska, dostępne wiaty, toi – toie. Wokoło bezkresna cisza i spokój. Po kilku kilometrach za Rytlem wpływamy w Tucholski Park Krajobrazowy. Rzeka zwęża się, a nurt nabiera tempa. Minięcie drewnianego mostu oznacza, że w ciągu kilkunastu minut na prawym brzegu ukaże nam się agroturystyka i pole namiotowe „Ściernisko” (115km). Kontynuując, docieramy do osady Brda (111km) – dobrze wyposażone pole biwakowe oraz ośrodek wypoczynkowy z knajpką.

Dzień 8 (Brda – Gołąbek 19km ok. 5-6 godzin)

Przemierzamy w otoczeniu wysokich skarp porośniętych sosną, od czasu do czasu brzegi odsłonięte i piaszczyste. Przepływamy przez Nadolną Karczmę (110km) – w osadzie sklep spożywczy, a także dwa kempingi, za którymi z prawej wpływa Raciąska Struga, a z lewej Czerska Struga. Dalej ukazuje nam się wieś Woziwoda (104km), gdzie znajduje się bardzo dobrze zagospodarowane pole biwakowe (sklep sezonowy, prysznice, wiaty – wszystko doskonale przygotowane dla turystów). W pobliżu możemy odwiedzić 2 rezerwaty przyrody (Jezioro Zdręczno i Jeziorka Kozie) oraz zwiedzić Ośrodek Edukacji Ekologicznej przy nadleśnictwie. Po kilku kilometrach za Woziwodą dolina rzeki znacznie się rozszerza, a krajobraz zmienia się na leśno-łąkowy. Po lewej stronie mijamy dopływ Bielskiej Strugi (97km), następnie punkt widokowy na meandry rzeki, by finalnie dopłynąć do pola biwakowego w Gołąbku (92km), które oferuje zadaszenia, miejsca na ognisko, sanitariaty oraz w sezonie sklepik polowy. Można tutaj przejść ścieżką przyrodniczo – dydaktyczną „Jelenia Wyspa” lub odwiedzić park dendrologiczny, które zaciekawią przyrodą i historią.

Dzień 9 (Gołąbek – Świt 15 km ok. 4-5 godzin)

Za polem w Gołąbku odczuwamy przyspieszenie nurtu. Radzimy zwracać uwagę na bystrza, powalone drzewa oraz głazy. Docieramy do przystani kajakowej Pensjonatu „Wymysłowo” (91km) (schowany w lesie dogodny kemping, a 500m dalej restauracja, stadnina koni i wioska indiańska), następnie do pola namiotowego i kempingowego w Rudzkim Moście (82km), kilkaset metrów wcześniej mijając ogromnych rozmiarów Kamień Jagiełły (głaz narzutowy zarejestrowany jako pomnik przyrody). Z biwaku niedaleko jest do miasta Tuchola (dobre polaczenia PKP i PKS). Przez następne 2 kilometry zwałek jest coraz więcej lecz rzeka toczy swe wody raczej bezpiecznie, aż do Piszczka (79,5km), gdzie wpada prawy dopływ struga Kicz. Nurt staje się bardzo uciążliwy, a przy pokonywaniu kolejnych przeszkód nietrudno zaliczyć „kabinę”. Lądujemy na uroczym biwaku przy moście drogowym w Świcie – dostępny pełny węzeł sanitarny, dużo zadaszeń, palenisko oraz sezonowy bar.

Dzień 10 (Świt – Gostycyn-Nogawica 11 km ok. 3 – 4 godzin)

Przepływamy koło skupiska 700-letnich dębów i docieramy do przełomowego odcinka nazywanego „Piekiełkiem”. Spadek wynoszący 2‰ przy wysokim poziomie wody może mieć charakter górski. Od Piły Młyn (73km) bieg rzeki uspokaja się, by całkowicie osłabnąć – oznaka zbliżającego się Jeziora Koronowskiego. Docieramy do Stanicy wodnej PTTK w Gostycynie-Nogawicy, gdzie kończy się większość spływów szlakiem Brdy.

Dalszy odcinek, aż do ujścia Brdy do Wisły prowadzi w większości przez rozlewiska, by wreszcie wpaść do kanału i połączyć się z wodami Wisły. Aby jednak przepłynąć szlak Brdy od A do Z potrzebujemy jeszcze co najmniej trzech dni. Odcinek ten można podzielić na:

Gostycyn-Nogawica  – Romanowo 20km

Romanowo – Stanica Wodna Janowo 24km

Stanica Wodna Janowo – Brdyujście 23km

W Brdyujściu można wpłynąć do Wisły lub zakończyć na przystani jednego z klubów sportowych. Ostatnie trzy dni będą okupione kilkoma przenoskami przy hydroelektrowniach i śluzach. Jednak po 10-cio dniowej zaprawie na górnym i środkowym odcinku Brdy każdy uczestnik będzie już doświadczonym kajakarzem!

Zapraszamy na spływy Brdą!

Odległości od Swornegaci:

• Świeszyno – 50 km
• Stara Brda – 45 km
• Żołna – 40km
• Nowa Brda – 35km
• Garbaty Most – 30km
• Pakotulsko – 25 km
• Przechlewo – 23 km
• Płaszczyca – 20 km
• Sąpolno – 15 km
• Ciecholewy – 10 km
• Male Swornegacie – 10km
• Swornegacie – 0 km baza
• Drzewicz – 5km
• Czernica – 15 km
• Męcikał – 20 km
• Mylof – 25 km
• Rytel – 30 km
• Brda – 45 km
• Woziwoda – 60 km
• Płaskosz – 60 km
• Gołąbek – 60 km
• Tuchola Rudzki Most – 57km
• Świt – 60 km
• Gostycyn Nogawica – 70 km
• Sokole Kuźnica – 85 km
• Samociążek – 100 km
• Bydgoszcz – 110 km